Związek metropolitalny jako nowo wykreowany podmiot udzielający zamówień publicznych

Duża ilość noweli zmieniających ustawę stanowiącą trzon systemu zamówień publicznych, a więc Prawo zamówień publicznych (dalej: p.z.p.) powoduje, że częstokroć niedostrzeganie są nowelizacje innych aktów normatywnych bądź przyjęcie przez ustawodawcę nowych regulacji, wpływających na kształt tego systemu. Dnia 1 stycznia 2016 r. w życie wejdzie ustawa z dnia 9 października 2015 r., o związkach metropolitalnych (dalej: u.z.m.), której jednym ze skutków będzie poszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do stosowania regulacji p.z.p.     

Remis dwóch lub większej liczby ofert – oferta dodatkowa

Przepisy art. 91 ust. 4-6 Pzp wskazują sposób postępowania zamawiającego w przypadku jednakowej oceny dwóch lub większej liczby ofert, które najlepiej wypełniają kryteria będące podstawą wyboru oferty najkorzystniejszej. Ustawodawca przesądził, że w takim przypadku, jeśli cena nie była jedynym kryterium wyboru, zamawiający jest obowiązany wybrać ofertę tańszą. Jeśli natomiast wybór był dokonywany wyłącznie na podstawie porównania cen, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli oferty o jednakowej cenie, do złożenia ofert dodatkowych. Dyspozycja przepisu art. 91 ust. 5 Pzp jedynie w sytuacji, gdy oferty mają taką samą cenę, pozwala na przeprowadzenie dodatkowego postępowania. 

Dodatkowe kryterium: serwis

Jednym z kryterium expressis verbis wskazanym w ustawie jest serwis, który łączy się nierozerwalnie z warunkami gwarancji i ma zastosowanie głównie do dostaw sprzętu. Serwis odnosi się do etapu następującego po świadczeniu sensu stricto i obejmuje tzw. etap posprzedażowy. Określenie wymagających kryteriów odnoszących się do serwisu może przynieść istotne oszczędności na etapie eksploatacyjnym, jednakże należy liczyć się z tym, iż nieproporcjonalne ustalenie kryteriów serwisowych może doprowadzić do znacznego podwyższenia ceny nabycia danego dobra. W związku z powyższym konieczne jest zachowanie ostrożności w zakresie określania warunków serwisowych podobnie jak w przypadku dookreślania kryteriów odnoszących się do gwarancji. 

Konferencja „Państwo a gospodarka. Publiczne prawo gospodarcze – kierunki zmian”

Jako patron medialny a jednocześnie uczestnik poprzedniej edycji konferencji „Państwo a gospodarka” serdecznie zapraszam wszystkich czytelników do zapoznania się z informacjami o IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Państwo a gospodarka. Publiczne prawo gospodarcze – kierunki zmian” zorganizowanej przez Katedrę Publicznego Prawa Gospodarczego i Koło Naukowe Publicznego Prawa Gospodarczego UMK. Odbędzie się ona 19 listopada 2015 r.  w sali nr 8 Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. W konferencji wezmą udział goście z całej Polski: naukowcy, prawnicy, przedsiębiorcy, urzędnicy, przedstawiciele stowarzyszeń i fundacji, studenci oraz doktoranci. 

Kryterium oceny ofert: aspekty środowiskowe

Jednym z kryteriów, jaki zastosować mógł zamawiający w dotychczasowym stanie prawnym, było kryterium zastosowania najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko. Należy wskazać, że kryterium stosowania najlepszej dostępnej technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, pomimo nieskonkretyzowanego charakteru, jest pojęciem węższym od pojęcia aspektów środowiskowych, które wskazane zostało w dyrektywach zamówieniowych oraz występuje po ostatniej nowelizacji w ustawie Pzp.

Środowiskowe parametry techniczne jako kryterium oceny ofert

Kryterium parametrów technicznych, w tym zielonych parametrów technicznych, odwołuje się w znacznej mierze do cech jakościowych w ich wymiernym wydaniu. Parametry techniczne obrazują bowiem pewne aspekty produktu w mierzalnych i bezpośrednio porównywalnych wskaźnikach, takich jak poziom emitowania hałasu, poziom energochłonności, poziom emisji spalin, itd. Stosowanie parametrów technicznych w obrębie całości zamówień, w zakresie wszystkich przedmiotów, może przynosić daleko idące korzyści środowiskowe. Podobnie jak w przypadku dokonywania opisu przedmiotu zamówienia, tak w przypadku kreowania kryteriów istnieje możliwość prostego skorzystania z eko-etykiet, systemu ekocertyfikowania, badań naukowych porównujących dane mierniki wpływu produktu na środowisko. Zastosowanie nawet wysokiego wymogu środowiskowego w postaci kryterium oceny ofert nie powinno ograniczać konkurencji, albowiem zasadniczo wskazuje obiektywnie uzasadnione preferencje zamawiającego. 

Jednoznaczność i precyzyjność kryterium oceny ofert

Każde kryterium (i opis jego stosowania) musi zostać sformułowane w sposób jednoznaczny i precyzyjny tak, ażeby każdy poprawnie poinformowany oferent, który dołoży należytej staranności, mógł interpretować je w jednakowy sposób. Pojęcie należytej staranności zostało zdefiniowane w kc w art. 355 i oznacza staranność ogólnie wymaganą w stosunkach danego rodzaju, staranność przeciętnej miary, przy czym wymagania w tym zakresie są wyższe dla podmiotów profesjonalnie zajmujących się prowadzeniem działalności gospodarczej. W związku z charakterem rynku zamówień publicznych, w którym większość podmiotów świadczących usługi jest profesjonalistami, należy wymagać od nich wyższego poziomu należytej staranności. Każdorazowo należy jednak pamiętać, że wykonawcami mogą być także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej[1].        

                          

Niezmienność kryteriów oceny ofert

Zastosowane przez zamawiających i zamieszczone w ogłoszeniu o zamówieniu kryteria oceny ofert i ich waga nie mogą ulec zmianie po upływie terminu składania ofert, a w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem oraz dialogu konkurencyjnego, również po upływie terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Zgodnie z tezami z uzasadnienia wyroku KIO z dnia 28 września 2010 r.[1]

IX edycja konferencji Zamówień Publicznych pt. Zamówienia Publiczne 2016. Zmiany i kontynuacja

Jako patron medialny wydarzenia serdecznie zachęcam czytelników do udziału w kolejnej edycji Konferencji Zamówień Publicznych organizowanej przez wydawnictwo Wolters Kluwer.

Jakie zmiany czekają zamówienia publiczne w 2016 r.? 

W dniach 17-18 listopada w Jachrance k. Warszawy odbędzie się IX edycja konferencji Zamówień Publicznych pt. Zamówienia Publiczne 2016. Zmiany i kontynuacja. Specjaliści z zamówień publicznych będą dyskutować na temat funkcjonowania rynku zamówień publicznych w Polsce.

Niedyskryminacyjny oraz otwarty na konkurencję opis przedmiotu zamówienia

Ustawodawca unijny w punkcie 29 preambuły do dyrektywy 2004/18 wyraźnie podkreśla, że specyfikacje istotnych warunków zamówienia powinny umożliwiać otwarcie procesu udzielania zamówień publicznych na konkurencję. Specyfikacje powinny być zatem sporządzane przez zamawiających w taki sposób, by umożliwić składanie ofert, które odzwierciedlają różnorodność rozwiązań technicznych. 

Możliwość zmiany kryteriów oceny ofert w dialogu konkurencyjnym

Tryb dialogu konkurencyjnego jest w dużej mierze zbliżony do przetargu ograniczonego, zamawiający po ogłoszeniu postępowania kwalifikuje wykonawców którzy złożyli wnioski, do dalszego uczestnictwa w postępowaniu. Powyższe oznacza, że zamawiający wszczynając postępowanie musi przynajmniej w sposób ogólny określić przedmiot zamówienia, wskazać jego zarys oraz warunki stawiane wykonawcom, którzy chcą wziąć udział w postępowaniu. Zamawiający prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w trybie dialogu konkurencyjnego wskazuje w ogłoszeniu o zamówieniu kryteria oceny ofert wraz z ich znaczeniem.

Wpis jubileuszowy

Wpis ma charakter jubileuszowym, a więc znajdzie się w nim to co najważniejsze: podziękowania, zapowiedzi, przemyślenia itd.

 

W pierwszej kolejności pragnę podziękować czytelnikom, tym odwiedzającym blog regularnie i tym którzy wpadają wyłącznie odnaleźć interesujące ich zagadnienie i szybko uciekają. Mam nadzieję, że obie grupy są zadowolone z pobytu na mojej stronie. 100, a właściwie 99 wpisów nagrodzono, w okresie niespełna dwóch lat, liczbą ok. 270 000 wyświetleń.

Niezgodność treści oferty z SIWZ

Wykonawca ubiegający się o uzyskanie zamówienia zobowiązany jest do wykazania, że oferowane roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają wymaganiom określonym przez zamawiającego, a w przypadku zaistnienia niezgodności treści oferty z treścią SIWZ, zamawiający zobowiązany jest taką ofertę odrzucić. Treść SIWZ stanowi przede wszystkim zawarty w opisie przedmiotu zamówienia opis potrzeb i wymagań zamawiającego, które mają być zaspokojone w wyniku postępowania o udzielenie zamówienia przez zawarcie i zrealizowanie z należytą starannością umowy w sprawie zamówienia publicznego.                   

Charakterystyka energetyczna budynku jako narzędzie sprzyjające konstruowaniu zielonego opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane

W ostatnim czasie w Unii Europejskiej kładzie się duży nacisk na politykę tzw. zielonych zamówień publicznych. Jednakże to odd praktyki zamówień publicznych zależy czy zostaną osiągnięte cele, stawiane w licznych dokumentach strategicznych. W 2013 roku największą część rynku zamówień publicznych stanowiły zamówienia na roboty budowlane. Jak wynika z rocznych sprawozdań o udzielonych zamówieniach, wartość zakontraktowanych środków na roboty budowlane stanowiła 38% ogólnej kwoty udzielonych zamówień (w roku 2012 – 45%; w 2011 – 39%; w 2010 – 43%)[1].                       

Wydruk elektronicznego zaświadczenia ZUS w prawie zamówień publicznych

Zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek można uzyskać nie tylko w formie papierowej, ale również drogą elektroniczną w formie pliku .xml. Będzie ono wówczas opatrzone elektronicznym podpisem kwalifikowanym osoby uprawnionej do jego wydania. Podpis ten nie będzie widoczny na wydruku, gdzie znajdzie się jedynie adnotacja: "Dokument nie zawiera podpisu. Podpis elektroniczny". 

Zielone zamówienia w Grecji - kilka przykładów

Ostatnio, w związku z kryzysem w Grecji, w mediach wiele mówi się o tej części Europy. Jednakże ze względu na urlopowy i bardzo miły nastrój spowodowany upragnionym wypoczynkiem, niniejszy wpis odnosić się będzie do miłego elementu greckiej gospodarki a więc do zielonych zamówień publicznych. Jest to już pewna tradycja wakacyjna, gdyż rok temu pisałem o zamówieniach publicznych w Hiszpanii. Ze względu na złożone regulacje odnoszące się do zamówień publicznych w Grecji gdzie inaczej niż w Polsce, przepisy o zamówieniach zawarte są nie w jednej ustawie, ale w kilku aktach prawnych, wpis pominie te "cięższe" kwestie.  Niebywałe krajobrazy greckiej wyspy Kefalonia, skłaniają do refleksji nad sposobami ochrony środowiska w zamówieniach publicznych. 

Wykluczenie wykonawcy zalegającego z opłatami za korzystanie ze środowiska

Wykluczenie wykonawców przez zamawiającego spowodowane jest wystąpieniem okoliczności o charakterze podmiotowym, wymienionych w art. 24 Pzp. Konsekwencją wykluczenia wykonawcy z postępowania jest uznanie jego oferty za odrzuconą, tak więc oferta ta nie jest już badana pod kątem jej zgodności z opisem przedmiotu zamówienia. Pełnej ocenie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podlegają tylko te oferty, które nie zostały uznane za odrzucone (tj. oferty złożone przez wykonawców wykluczonych  z postępowania) lub nie zostały odrzucone. Z postępowania wyklucza się wykonawców, którzy nie spełniają warunków udziału w postępowaniu, tzw. "warunków pozytywnych", określonych przez zamawiającego w oparciu o treść art. 22 Pzp, jak również tzw. "warunków negatywnych", wynikających z przepisów art. 24 Pzp.                      

                                          

Czy można zmusić zamawiającego do stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych?

Zapewne większość z szkoleniowców oraz doradców chociaż raz spotkała się z sytuacją w której przedstawiciel jednostki zobowiązanej do stosowania zamówień publicznych był niezadowolony z tego faktu. Niektórzy, w tym także i ja, spotkali się również ze stanowiskiem, że podmiot nie stosuje przepisów Pzp, gdyż się one nie przyjęły czy też nie sprawdziły. Pomijając uwagi o charakterze ogólnym odnoszące się do katalogu podmiotowego i przedmiotowego stosowania ustawy (oraz wyłączeń) należy wskazać, że ustawa Pzp ma charakter powszechny i umożliwia podmiotom publicznym nabywanie dóbr i usług a więc spełnianie roli inwestora. Niekiedy jednak niezadowoleni klienci ustawy (zamawiający) odstępują od stosowania regulacji, np. w wyniku porozumienia zawierają umowę na dowóz uczniów z terenu gminy do szkół (Zob. Orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 4 lipca 2013 r., BDF1/4900/2/3/13/53). 

Zielone kryteria oceny ofert a certyfikat ISO

Zgodnie z treścią znowelizowanych przepisów Pzp (art. 91 ust. 2 Pzp) kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności, jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. Art. 91 ust. 2a ogranicza sposobność wykorzystywania tylko cenowego kryterium. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, kryterium ceny może być zastosowane, jako jedyne kryterium oceny ofert, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe, z zastrzeżeniem art. 76 ust. 2 (licytacja elektroniczna), a w przypadku zamawiających, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, jeżeli dodatkowo wykażą w załączniku do protokołu postępowania, w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty ponoszone na etapie korzystania z przedmiotu zamówienia.    

Wymaganie zaświadczenia EMAS w świetle wyroku KIO z dnia 24 listopada 2014 (KIO 2358/14)

Związanie możliwości wyboru wykonawcy zdolnego wykonać zielone zamówienie z jego technicznymi lub zawodowymi możliwościami zostało uregulowane na gruncie prawa wspólnotowego w stosunku do zamówień na usługi lub roboty budowlane. Art. 48 Dyrektywy klasycznej wskazuje na możliwość odwołania się w zakresie oceny i weryfikowania kwalifikacji technicznych i zawodowych wykonawcy w odniesieniu do zamówień publicznych na roboty budowlane oraz na usługi do środków zarządzania środowiskiem, które wykonawca będzie mógł zastosować podczas realizacji zamówienia.

Ponowne badanie i ocena ofert z inicjatywy zamawiającego

Zamawiający, jako gospodarz postępowania przetargowego niekiedy musi skorygować swoje działania, w tym także odnoszące się do zasadniczej dla procedury zamówieniowej  czynności – wyboru najkorzystniejszej oferty. Jeżeli bowiem postępowanie obarczone jest wadą możliwą do usunięcia przez samego zamawiającego, nie może go unieważnić (Zob. art. 93 ust. 1 pkt 7 Pzp i wyrok KIO z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. KIO 104/12).

Czy wykonawca ma wpływ na decyzję zamawiającego przeprowadzającego kilka zamówień zamiast jednego?

Na gruncie Pzp podział zamówienia jest zasadniczo dopuszczalny chyba, że czynność taka miałaby doprowadzić do podziału zamówienia na części w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy. Chodzi tutaj zarówno o czynności zamawiającego mające na celu uniknięcie stosowania przepisów ustawy w ogóle (np. podział w celu obniżenia kwoty poniżej 30 tys. euro) jak również czynności zmierzające do uniknięcia stosowania niektórych procedur bądź wymogów wynikających z ustawy Pzp (np. obniżenie kwoty poniżej progów unijnych co jest bardzo istotne dla wykonawców m.in. ze względu na przesłanki umożliwiające wniesienie odwołania do KIO).

Złożenie kilku ofert przez jednego wykonawcę - problem skutecznej eliminacji nieuczciwego wykonawcy w świetle regulacji Pzp

Zgodnie z brzmieniem art. 82 ust 1 Pzp wykonawca może złożyć jedną ofertę. Orzecznictwo KIO słuszne zauważyło, że w praktyce ze złożeniem jednej kilku ofert przez jednego wykonawcę mamy do czynienia w przypadku złożenia oferty samodzielnie przez podmiot A jak i złożenie przez niego oferty w ramach konsorcjum (ad exemplum KIO w wyroku z dnia 28 września 2010 r. KIO 2016/10). 

Ratio legis  wprowadzenia regulacji zdaje się być oczywiste: jeden podmiot może złożyć jedną ofertę, w której ma zadeklarować na jakich warunkach będzie świadczył na rzecz zamawiającego, możliwość złożenia kilku ofert doprowadziłaby do manipulowania wynikami przetargu (np. poprzez złożenie 10 niekompletnych ofert i uzupełnienie tylko tej najkorzystniejszej), wprowadzenie sztucznej konkurencji, przysporzenie instytucji zamawiającej dodatkowej pracy (co wiążę się także z wzrostem kosztów transakcyjnych) itd. itd… Ale ażeby regulacje skutecznie odstraszały wykonawców przed takimi nieuczciwymi zachowaniami, które jednocześnie wzmacniają ich pozycję konkurencyjną w postępowaniu, konieczne jest umożliwienie zamawiającemu ich wyeliminowania.  

Instytucja zaliczki na poczet wykonania zamówienia

Instytucja zaliczki jako często wykorzystywana w obrocie gospodarczym, została uregulowana przepisami Pzp, kc, a kiedyś także w uofp. Obowiązujący do 1 stycznia 2010 r. art. 208 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych dopuszczał zaliczkowanie wykonawców dostaw, usług lub robót budowlanych realizowanych w ramach rządowych programów operacyjnych finansowanych ze środków pochodzących z Unii Europejskiej oraz innych środków bezzwrotnych ze źródeł zagranicznych. Z zaliczką mamy do czynienia wtedy, gdy strony ustalają, że pewna kwota jako zaliczka, będzie wypłacona przed ustalonym w umowie (późniejszym) terminem płatności (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie - I Wydział Cywilny z dnia 6 listopada 2013 r., I ACa 472/13). 

Praktyczne aspekty kryterium jakości w zamówieniach publicznych

Zgodnie z treścią znowelizowanych przepisów Pzp (art. 91 ust. 2 Pzp) kryteriami oceny ofert  są  cena  albo  cena  i  inne  kryteria  odnoszące  się  do  przedmiotu  zamówienia,  w szczególności,  jakość,  funkcjonalność,  parametry  techniczne,  aspekty  środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. Art. 91 ust. 2a ogranicza sposobność wykorzystywania tylko cenowego kryterium. Zgodnie z treścią wskazanego przepisu, kryterium  ceny może być zastosowane, jako jedyne kryterium oceny ofert,  jeżeli  przedmiot  zamówienia  jest  powszechnie  dostępny  oraz  ma  ustalone  standardy jakościowe,  z  zastrzeżeniem  art.  76  ust.  2  (licytacja  elektroniczna),  a  w  przypadku zamawiających, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, jeżeli dodatkowo wykażą w załączniku do  protokołu  postępowania,  w  jaki  sposób  zostały  uwzględnione  w  opisie  przedmiotu zamówienia koszty ponoszone na etapie korzystania z przedmiotu zamówienia.