W związku ze wskazaniem przez ustawodawcę w
poprzednim stanie prawnym możliwości posłużenia się przez zamawiającego
kryterium najlepszej dostępnej technologii, należy przyjrzeć się mu w sposób
bardziej szczegółowy.
Wzrost świadomości konieczności zapobiegania
zanieczyszczeniom środowiska powoduje, że proces doskonalenia technologii ulega
intensyfikacji, zwłaszcza w kierunku efektywnego wykorzystania zasobów (wody,
energii, surowców), minimalizacji odpadów
i emisji szkodliwych substancji. W związku ze wskazaną tendencją
opracowane zostają najlepsze dostępne techniki w zakresie danych działań
gospodarczych. Koncepcja „najlepszych dostępnych technik” powstała już w latach
siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Zawarta była wówczas w normach dotyczących
ochrony środowiska Stanów Zjednoczonych i Niemiec[1].
Pojęcie najlepszej dostępnej techniki (BAT)
zostało zdefiniowane m.in. w art. 2 pkt 11 Dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia
24 września 1996 r.[2]
Definicja zawarta w dyrektywie może posiłkowo przybliżyć charakter definicji
zawartej w Pzp: „Najlepsze dostępne techniki” to najefektywniejszy i
najbardziej nowoczesny stopień rozwoju danej działalności i metod jej
prowadzenia, wskazujący na praktyczną możliwość zastosowania danych technik do
zapewnienia co do zasady podstaw dla określania granicznych wartości emisji
ustalonych w celu zapobiegania i tam gdzie to nie jest w praktyce możliwe, w
celu generalnego obniżenia emisji i jej oddziaływania na środowisko jako całość. „Techniki” obejmują
zarówno zastosowaną technologię, jak i sposób, w jaki instalacja została
zaprojektowana, zbudowana, jest utrzymywana, eksploatowana i wycofana z
eksploatacji. „Dostępność” techniki oznacza techniki opracowane w
stopniu pozwalającym na wprowadzenie ich do odnośnego sektora przemysłowego, na
warunkach ekonomicznie i technicznie uzasadnionych, przy uwzględnieniu kosztów
i korzyści, niezależnie od tego czy techniki te są, czy też nie są
wykorzystywane i opracowywane w danym państwie członkowskim, o ile są one
rozsądnie dostępne dla danego podmiotu.
Zgodnie z w/w Dyrektywą, standard BAT służyć ma
określaniu granicznych wielkości emisji dla większych zakładów przemysłowych działających
w granicach UE. W zakresie prawa krajowego definicję BAT zawierają przepisy
prawa ochrony środowiska. Spełnianie wymogów ochrony środowiska, wynikających z
najlepszych dostępnych technik (BAT) jest warunkiem koniecznym dla uzyskania
decyzji administracyjnych z zakresu ochrony środowiska dla nowych i
istniejących instalacji (art. 204 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. poś).
Zgodnie z definicją przedstawioną w ustawie
Prawo ochrony środowiska, najlepsza dostępna technika oznacza najbardziej
efektywny oraz zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia
danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych
wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji, lub jeżeli nie jest
to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całość
z tym, że technika oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki
dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana.
Pojęcie najlepszych dostępnych technik jest
niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania także systemu zarządzania środowiskowego,
jakim jest EMAS.
Zakres aspektów, które uwzględnione mogą być przez
zamawiającego na etapie dopasowania kryteriów oceny ofert, jest znacznie
szerszy aniżeli uwzględnienie wielkości emisji. Możliwe do włączenia są także
aspekty związane z ilością produkowanych odpadów, szkodliwego wpływu materiałów
czy ilości materiałów, które można ponownie przetworzyć. Najlepsze
dostępne techniki powinny więc spełniać wymagania, przy których określaniu
uwzględnia się jednocześnie: rachunek kosztów i korzyści; czas niezbędny do
wdrożenia najlepszych dostępnych technik dla danego rodzaju instalacji;
zapobieganie zagrożeniom dla środowiska powodowanym przez emisje lub ich ograniczanie
do minimum; podjęcie środków zapobiegających poważnym awariom przemysłowym lub
zmniejszających do minimum powodowane przez nie zagrożenia dla środowiska;
termin oddania instalacji do eksploatacji.
Art. 206 ust. 1 poś określa, że minister
właściwy do spraw środowiska gromadzi informacje o najlepszych dostępnych
technikach oraz rozpowszechnia je na potrzeby organów właściwych do wydawania
pozwoleń oraz zainteresowanych podmiotów korzystających ze środowiska. Nadto,
minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw gospodarki, może określić, w drodze rozporządzenia, minimalne wymagania
wynikające z najlepszych dostępnych technik, jakie muszą spełniać instalacje.
Zgodnie z tym zapisem wymogi BAT, czyli dokumenty referencyjne
Najlepszych Dostępnych Technik (BREF),
znajdują się na stronie ministerstwa środowiska.
Wskazane zbiory informacji, pomimo iż
dokumenty w nich zawarte nie mają rangi powszechnie obowiązujących aktów
prawnych, mogą być źródłem informacji dla zamawiających kształtujących kryteria
oceny ofert, ze względu na ich powszechnie dostępny charakter. Ponadto
rzetelność przedstawionych w zbiorze informacji jest poparta zarówno wiedzą
specjalistyczną, jak i autorytetem rangi podmiotu, który je opracowuje. Powołanie
się na zawarte w dokumentach informacje daje rękojmię posłużenia się
obiektywnie weryfikowalnymi kryteriami, które spełniają wymóg najlepszej
dostępnej techniki w zakresie oddziaływania na środowisko. Ponadto, dokumenty
referencyjne dotyczące Najlepszych Dostępnych Technik,
przygotowane przez sewilskie Biuro EIPPCB, dostępne są w języku
angielskim na stronie http://eippcb.jrc.es.
W zakresie związku kryterium z przedmiotem zamówienia polecam lekturę, artykułu "Związek kryteriów z przedmiotem zamówienia", który ukazał się w miesięczniku "Przetargi Publiczne", nr 12/2014, s. 20-24.
Ponadto, w zakresie środowiskowych kryteriów polecam takze artykuł "Aspekty ekoinnowacyjne jako kryterium oceny ofert w prawie zamówień publicznych", który ukazał się w kwartalniku naukowym wydawnictwa UMK "Przegląd Prawa Ochrony Środowiska", nr 3/2014, s. 93/115.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz