Zamawiający, sporządzając dokumentację przetargową,
może uwzględnić liczne cele zamówień, m.in. dzięki wykorzystaniu kilku
kryteriów oceny ofert. Z danych szacunkowych dotyczących krajowych postępowań o
wartości poniżej progów unijnych pochodzących z ogłoszeń opublikowanych w BZP
wynika, że w przypadku zamówień, w których oferty miały podlegać ocenie według
ceny oraz dodatkowych kryteriów, w 2013 roku zamawiający stosowali średnio 2,54
kryteria oceny ofert.
Liczba ta zmniejszyła się w porównaniu do lat
poprzednich, w których utrzymywała się mniej więcej na tym samym poziomie: w
2012 roku średnia liczba kryteriów oceny ofert wyniosła 3,53, a w 2011 roku –
3,61[1].
Określając kryteria oceny ofert, zamawiający musi
odpowiednio ukształtować proporcje zachodzące pomiędzy nimi. Odpowiednie
wyważenie wszystkich istotnych aspektów powinno uwzględniać zrównoważony
charakter postępowania. Podstawowym celem udzielania zamówienia jest uzyskanie
oferty o korzystnej cenie, jednakże nie powinno prowadzić to do bagatelizowania
pozostałych aspektów. Odzwierciedleniem poziomu istotności poszczególnych
kryteriów jest ich waga oraz zachowanie odpowiednich proporcji między nimi.
Dokonując oceny ofert na podstawie ceny i innych
kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia, zamawiający może nadać
większe znaczenie pozacenowym kryteriom oceny ofert. W wyroku z dnia 12
października 2010 r.[2]
KIO zwróciła uwagę, że zamawiający jest uprawniony do ustalenia kryteriów,
które pozwolą na wybranie oferty spełniającej w najwyższym stopniu uzasadnione
potrzeby zamawiającego. "Zamawiający nie ma obowiązku stosowania wyłącznie
kryterium ceny dla wyboru oferty najkorzystniejszej. Nie można uznać za
naruszające zasadę uczciwej konkurencji przyjęcie przez zamawiającego, iż w
ramach oceny ofert, większa waga przypisana zostanie ocenie technicznej
parametrów oferowanych urządzeń. To zamawiającemu, jako dysponentowi środków,
przysługuje prawo do ustalenia, w jaki sposób środki te zostaną
zagospodarowane, tak, aby w najwyższym stopniu pozwalały na osiągnięcie celów i
zadań realizowanych przez zamawiającego".
Przepisy art. 91 ust. 4-6 Pzp wskazują sposób
postępowania zamawiającego w przypadku jednakowej oceny dwóch lub większej
liczby ofert, które najlepiej wypełniają kryteria będące podstawą wyboru oferty
najkorzystniejszej. Ustawodawca przesądził, że w takim przypadku, jeśli cena
nie była jedynym kryterium wyboru, zamawiający jest obowiązany wybrać ofertę
tańszą. Jeśli natomiast wybór był dokonywany wyłącznie na podstawie porównania
cen, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli oferty o jednakowej cenie, do
złożenia ofert dodatkowych. Należy jednocześnie wskazać, że w przypadku, gdy
wystąpi dodatkowo remis cenowy ofert w postępowaniu wielokryteriowym (oferty
uzyskały identyczną punktację pozacenowych kryteriów, a ich cena jest równa),
ustawodawca nie umożliwił zamawiającemu wezwania wykonawców do złożenia ofert
dodatkowych. Przyjęcie w tym zakresie literalnej interpretacji wynika z
założenia, że ustawodawca określił wszystkie przesłanki wezwania do ofert
dodatkowych. Interpretacja taka jest bezpieczniejsza dla zamawiającego,
istnieje jednakże możliwość posłużenia się dyrektywami wykładni celowościowej,
które nakazują przyjąć odmienny rezultat interpretacji, nakazujący
zamawiającemu wezwanie wykonawców do złożenia ofert dodatkowych. Druga spośród
wskazanych interpretacji rozpatrywana wraz z celem prowadzenia postępowania w
sprawie zamówienia publicznego, powiązana z koniecznością realizacji przez
zamawiającego działań zgodnych z interesem publicznym (również w aspekcie
finansowym), zdaje się być bardziej odpowiednią. Wskazany rezultat
interpretacji pozostaje także w zgodności z zasadą szybkości (ekonomiki)
postępowania[3].
Na mocy art. 91 ust. 5 Pzp, wezwani wykonawcy mają prawo złożyć
nową ofertę cenową z jednym zastrzeżeniem, nie może być ona wyższa od
poprzednio podanej, albowiem skutkować to będzie odrzuceniem oferty (art. 89
ust. 1 pkt 1 Pzp). Takiej samej sankcji podlega wykonawca, który nie udzieli
odpowiedzi na wezwanie zamawiającego do złożenia oferty dodatkowej.
Zamawiający wyznacza przy tym termin składania ofert
dodatkowych wedle swojego uznania. Przepisy Pzp nie określają bowiem terminu,
jaki powinien wyznaczyć zamawiający na złożenie oferty dodatkowej (nie ma zatem
podstaw, aby odpowiadał on terminom określonym np. w art. 43 Pzp). Termin
otwarcia ofert dodatkowych powinien umożliwiać wykonawcom ponowne
przeanalizowanie ceny, a także doręczenie oferty dodatkowej.
W związku ze wskazanymi regulacjami prawnymi należy
uznać, że nie ma przeciwwskazań uniemożliwiających określenie proporcji
pomiędzy kryteriami oceny ofert, które preferowałyby kryteria pozacenowe Do
zakresu swobody zamawiającego należy określenie kryteriów oceny ofert,
wskazania ich wagi oraz zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy nimi. W
związku z powyższym nie ma określonej maksymalnej wartości znaczenia, jakie
można przyznać kryteriom pozacenowym.
W sprawie EVN Wienstrom, TSUE[4]
stwierdziło, że przypisanie kryterium związanemu z produkcją energii
elektrycznej ze źródeł odnawialnych znaczenia 45% całkowitej dostępnej liczby
punktów było dopuszczalne. W ramach przetargu na usługi w zakresie sprzątania,
Agencja Ochrony Środowiska Toskanii (ARPAT) oceniła oferty według oferty
najkorzystniejszej ekonomicznie i dla środowiska. Kryterium ceny przyznano 40
punktów, a jakości 60. Kryteria jakości w przywołanym postępowaniu obejmowały
zastosowanie ekologicznych metod czyszczenia, ograniczenie ilości opakowań,
efektywność środowiskową produktu (odsetek produktów zgodnych z oznakowaniem
typu I ISO lub równoważnym) i jakość programów szkolenia w
dziedzinie ochrony środowiska. Ostatni ze wskazanych przykładów obrazuje, że
znaczenie ma nie tylko ilość przypisanych punktów za dane kryterium, ale także
ilość samych kryteriów dostosowanych do przedmiotu zamówienia (z uwzględnieniem
ekologicznej oceny cyklu życia produktu), różnorodność oraz odpowiednie ich
wyważenie. Liczne kryteria oceny ofert umożliwiają uwzględnienie szerokiej
polityki zamówień publicznych z jednoczesnym uwzględnieniem kryteriów stricte
budżetowych.
[2] Wyrok KIO/UZP z dnia 12 października 2010 r., KIO/UZP
2093/10, KIO/UZP 2094/10 i KIO/UZP 2095/10, Lexis.pl nr 2417069.
[3] Por. M. Waligórski, Przydatność zasady ogólnej
szybkości i prostoty postępowania do interpretacji prawa materialnego (na
przykładzie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [w:] Kodyfikacja
postępowania administracyjnego na 50-lecie K.P.A., J. Niczyporuk (red.),
Lublin 2010, s. 883-887.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz