Zarówno prawo wspólnotowe i krajowe dopuszcza
możliwość ubiegania się o udzielenie zamówienia w ramach działających wspólnie
wykonawców. W związku z powyższym wykonawcy biorący udział w postępowaniu o
udzielenie zamówienia publicznego nie muszą brać w nim udziału samodzielnie.
Wspólne ubieganie się o zamówienie jest rozwiązaniem, które ułatwia
zainteresowanym podmiotom (szczególnie z sektora MSP) zaistnienie na rynku
zamówień publicznych.
Asumpt do kooperacji wykonawców dają rozwiązania Pzp
umożliwiające spełniania warunku zawartych w dokumentacji przetargowej poprzez
połączenie potencjałów partnerów. W przypadku każdego warunku, dotyczącego
wiedzy, doświadczenia, potencjału technicznego, osobowego oraz
ekonomiczno-finansowego, zamawiający musi odnieść warunek do wszystkich
konsorcjantów łącznie.
Sposób i zasady nawiązania przez wykonawców
porozumienia nie znalazły uregulowania w ustawie. Należy jednak wskazać, że
konsorcjum tworzy kilka podmiotów gospodarczych, które łącząc się, chcą
realizować wspólny cel gospodarczy, który w krótkiej perspektywie materializuje
się w ubieganiu o zamówienie (przygotowanie i złożenie oferty) a w dalszej zaś,
w jego realizacji. Konsorcjum nie jest odrębnym podmiotem prawa, nie ma też
osobowości prawnej. Jest szczególną odmianą spółki cywilnej, zawiązanej dla
osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez połączenie się w jednej
organizacji gospodarczej.
Umowa będąca podstawą zawarcia współpracy, zasadniczo
trwa tak długo, jak trwa umowa o zamówienie publiczne, i zwykle wraz z
wykonaniem zamówienia publicznego konsorcjum jest
rozwiązywane.
Uznanie oferty wykonawców ubiegających się wspólnie o
udzielenie zamówienia za najkorzystniejszą, a w konsekwencji zawarcie umowy
powoduje, że na mocy art. 141 Pzp. W zakresie omawianej odpowiedzialności
konsorcjum w pierwszej kolejności należy przywołać ogólne regulacje kodeksu
cywilnego. W przypadku spółki cywilnej odpowiedzialność za zobowiązania spółki
ponoszą wszyscy wspólnicy solidarnie (art. 864 kodeksu cywilnego). Należy
wskazać, że odpowiedzialność solidarna (art. 366 kodeksu cywilnego) jest
wyjątkiem od zasady wyrażonej w art. 379 kodeksu cywilnego, stanowiącej,
że w przypadku istnienia kilku dłużników i świadczenia podzielnego, dług dzieli
się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników. Solidarność charakteryzuje
się tym, że chociaż przedmiot świadczenia może być podzielny, zarówno
odpowiedzialność każdego z dłużników, jak i uprawnienie każdego z wierzycieli,
mają za przedmiot cały dług i całą wierzytelność, całość świadczenia jest
należna każdemu z wierzycieli od każdego z dłużników.
Ustawodawca w art. 141 Pzp, także przewidział
solidarną odpowiedzialność wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia publicznego, także tych którzy w tym celu zawarli umowę konsorcjum.
Zgodnie z art. 141 Pzp wykonawcy ponoszą solidarną odpowiedzialność za
wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy.
Ustawowy zapis art. 141 Pzp wskazuje na dwie przesłanki, w których
członkowie konsorcjum ponoszą odpowiedzialność solidarną: wykonanie umowy oraz
wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Konsorcjanci odpowiadają
więc solidarnie przed zamawiającym wyłącznie za terminowe i zgodne z
przedmiotem zamówienia wykonanie zawartej umowy oraz wniesienie zabezpieczenia.
W związku z powyższym należy przyjąć, że m.in. niewykonanie przez jednego ze
współwykonawców umowy zawartej przez niego z podwykonawcą stanowi jednocześnie
nienależyte wykonanie umowy zawartej z zamawiającymi jako takie rodzi
odpowiedzialność kontraktową. W związku z wyjątkowym charakterem niniejszej
regulacji, kształtującej odpowiedzialność solidarną, wymienionych przesłanek
nie należy interpretować rozszerzająco. Przepis ten ma charakter bezwzględnie
obowiązujący i odmienne uregulowanie zakresu odpowiedzialności uczestników
konsorcjum, jakkolwiek może mieć znaczenie w stosunkach wewnętrznych
uczestników konsorcjum, nie jest wiążące dla zamawiającego. Odmienne
postanowienie umowne należy traktować jako sprzeczne z ustawą i w związku z tym
nieważne (art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego). Pogląd ten znajduje potwierdzenie w
wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 24 sierpnia 2007 r., sygn. akt X Ga
219/07 (UZP, Zamówienia publiczne w orzecznictwie, Zeszyt nr 2, 2008, s. 32).
Odpowiedzialność solidarna wykonawców ubiegających się
wspólnie o uzyskanie zamówienia jest tzw. odpowiedzialnością solidarną bierną,
tzn. występującą po stronie dłużnika. Podmioty te pozostają przy tym
zobowiązane solidarnie aż do zupełnego zaspokojenia zamawiającego w zakresie
obowiązków wynikających z umowy. Forma prawna współpracy zastosowana przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia nie ma zatem
wpływu na zakres odpowiedzialności. Bez znaczenia jest więc, czy wykonawców
wspólnie ubiegających się o zamówienie publiczne łączy nienazwana umowa
konsorcjum, czy też kodeksowa umowa spółki cywilnej (Wyrok KIO z dnia 10
kwietnia 2012 r., KIO 588/12).
Solidarność bierna służy ochronie interesów
wierzycieli, poprzez ich uprzywilejowanie. Zgodnie z treścią art.
366 kodeksu cywilnego wierzyciel może według swego wyboru żądać spełnienia
całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich
lub od każdego z osobna. Przykładowo, jeżeli jeden z konsorcjantów umowy
zawartej w wyniku udzielenia zamówienia publicznego zawarł umowę z
podwykonawcą, któremu nie zapłacił wynagrodzenia, to odpowiedzialność
wykonawców w stosunku do inwestora spełniającego to świadczenie na rzecz podwykonawcy
jest solidarna (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 września 2008 r., III CSK
119/08, OSNC 2009, nr 9, poz. 130).
Jak wynika z powyższego omówienia, z punktu widzenia
zamawiającego konsorcjum jest wiarygodnym tworem prawnym w kontekście
solidarnej odpowiedzialności jego członków za wykonanie zamówienia, bowiem
zaspokojenie zamawiającego przez któregokolwiek z członków konsorcjum zwalnia
pozostałych. Warto wskazać, że zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego
zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika spełnienia
świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić. Poprzez świadczenie
należy rozumieć bowiem takie zachowanie dłużnika, które odpowiada treści
konkretnego stosunku zobowiązaniowego (umowy o zamówienie publiczne). Realnym
wykonywaniem zobowiązania jest więc wykonanie go przez dłużnika w taki
sposób, w jaki został określony w stosunku zobowiązaniowym (umowie). W
związku z powyższym odpowiedzialność konsorcjanta w pierwszej kolejności
sprowadza się do uczynienia wszystkiego, by zamówienie wykonać, o co w istocie
chodzi zamawiającemu, który na ogół płaci za wykonane prace, wykonane dzieło,
zrealizowane usługi.
Odpowiedzialność solidarna wykonawców, posiada dla
zamawiającego także doniosłe znaczenia procesowe. W szczególności zamawiający
może dochodzić roszczenia przeciwko wszystkim dłużnikom w jednym pozwie. Jest
jednak zobowiązany przyjąć świadczenie od jednego z nich nawet wówczas, gdy
żądał spełnienia świadczenia od innego wykonawcy. Uprawnienia i obowiązki stron
zobowiązania solidarnego trwają do czasu całkowitego zaspokojenia wierzyciela.
Uprawnienie zamawiającego do wyboru dłużnika nie podlega żadnym ograniczeniom.
W każdym czasie zamawiający może dokonać zmiany swojego wyboru i cofnąć pozew w
stosunku do niektórych dłużników, wystąpić przeciwko innym dłużnikom z odrębnym
powództwem, dopozwać dłużników nie zapozwanych (art. 194 § 3 kodeksu
postępowania cywilnego) złożyć wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego
przeciwko niektórym dłużnikom.
Artykuł 141 Pzp dotyczy wyłącznie solidarności biernej
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia i nie rodzi skutku
w postaci solidarności czynnej, czyli możliwości solidarnego domagania się
zapłaty wynagrodzenia od zamawiającego. Do powstania tego typu solidarności
potrzebny byłby wyraźny zapis ustawy, a art. 141 Pzp odnosi się
wyłącznie do solidarnej odpowiedzialności za wykonanie umowy i wniesienie
zabezpieczenia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz