Informatyzacja życia publicznego jest już faktem.
Internet jest nie tylko źródłem informacji, forum życia towarzyskiego, czy też
przestrzenią handlową. Rozwija się także płaszczyzna e-usług administracyjnych.
Oczywistym zdaje się, że zmiany w zakresie technologii informacyjnych muszą być
również uwzględnione w ustawie prawo zamówień publicznych (dalej Pzp). Jednym z
elementów składowych e-procurementu jest aukcja elektroniczna, którą należy
odróżnić od licytacji elektronicznej, na której temat został opublikowany na
portalu artykuł. Odróżnienie aukcji elektronicznej od licytacji elektronicznej
ma znaczenie fundamentalne, albowiem są to dwie zasadniczo różne instytucje
prawne, a pojęcia te w języku potocznym używane są zasadniczo w sposób
zamienny.
Aukcja elektroniczna jest dodatkowym, fakultatywnym
etapem, który zamawiający może zastosować w postępowaniach prowadzonych w
trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z
ogłoszeniem w celu wyboru oferty najkorzystniejszej. Aukcja elektroniczna
stanowi instrument pozwalający wykonawcom poprawić oferty złożonej na etapie
postępowania o udzielenie zamówienia. Stanowi ona następujący po, tradycyjnie
pojmowanej, ocenie ofert etap postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
nie jest natomiast trybem postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego.
Aukcja elektroniczna może być stosowana wyłącznie
wówczas, gdy zamawiający przewidział to w ogłoszeniu o zamówieniu. Jednocześnie
zamieszczenie w ogłoszeniu o zamówieniu wzmianki o zastosowaniu aukcji
elektronicznej zobowiązuje zamawiającego do jej przeprowadzenia. Jeżeli
zamawiający przewiduje aukcję elektroniczną, to specyfikacja istotnych warunków
zamówienia (SIWZ) musi zawierać dodatkowo: informację o przewidywanym wyborze
najkorzystniejszej oferty; wymagania dotyczące rejestracji i identyfikacji
wykonawców, w tym wymagania techniczne urządzeń informatycznych; informacje,
które spośród kryteriów oceny ofert będą stosowane w toku aukcji
elektronicznej.
W przypadku, gdy „dodatkowa runda” w postaci aukcji
elektronicznej, zostanie już przewidziana, zamawiający nie może odstąpić od jej
przeprowadzenia, za wyjątkiem sytuacji, w której w postępowaniu zostały złożone
mniej niż 3 oferty niepodlegające odrzuceniu. Jednakże, zamawiający w ogłoszeniu
o zamówieniu może samodzielnie określić okoliczności, których wystąpienie
spowoduje, iż aukcja nie zostanie przeprowadzona. Okoliczności te muszą być
jednak dostatecznie klarownie sprecyzowane i dotyczyć okoliczności o
charakterze obiektywnym.
Po przeprowadzeniu postępowania o udzielenie
zamówienia w jednym z wskazanych wyżej trybów, zamawiający zaprasza do udziału
w aukcji elektronicznej wszystkich wykonawców, którzy złożyli ważne oferty
niepodlegające odrzuceniu. Analiza linii orzeczniczej KIO wskazuje na potrzebę
zachowania przez zamawiających szczególnej staranności podczas oceny ofert
poprzedzających skierowanie do wykonawców zaproszenia do udziału w aukcji
elektronicznej. Ewentualne błędy zamawiającego popełnione podczas ustalania
grona wykonawców zaproszonych do aukcji skutkowały unieważnieniem zarówno
aukcji, jak i wyboru najkorzystniejszej oferty. W jednym z orzeczeń (sygn. KIO
2555/11) KIO podkreśliło, że udział w aukcji wykonawcy, którego oferta
podlegała odrzuceniu, musi powodować jej unieważnienie. A to w związku z tym,
że jej uczestnicy poprawiają oferty pod wpływem tego, co proponują konkurenci.
Kiedy jednak okazało się, że w tej konkretnej aukcji nie było żadnych
postąpień, Izba uznała, że niewłaściwe grono licytujących nie miało wpływu na
ważność całego postępowania. Nakazała tylko ponowną ocenę ofert. W innych
sprawach (sygn. KIO 2206/11; KIO 2217/11; KIO 2218/11) izba nakazała ustalenie,
czy oferta złożona w toku aukcji zawiera rażąco niską cenę, i unieważniła wybór
oferty najkorzystniejszej, ale już nie całą aukcję.
Zaproszenie do udziału w aukcji elektronicznej
zamawiający kieruje wyłącznie drogą elektroniczną. Warto w tym miejscu
podkreślić, że wykonawcy ubiegający się o zamówienie w postępowaniu, w którym
ma być przeprowadzona aukcja elektroniczna, nie jest zobligowany wziąć w niej
udziału. Wykonawca, może zdecydować się na złożenie najkorzystniejszej z
możliwych w swoim zakresie oferty pisemnej i później już nie zmieniać jej w
toku aukcji elektronicznej. W przypadku zaistnienia takiej sytuacji oferta
pisemna będzie podlegała automatycznej ocenie na równi z ofertami tych
wykonawców, którzy zdecydują się przedstawić lepsze warianty swojej oferty niż
złożone na pierwszym
etapie.
W zaproszeniu, do składania ofert, zgodnie z treścią
art. 91b ust. 2 Pzp zamawiający informuje wykonawców o:
1) pozycji złożonych
przez nich ofert i otrzymanej punktacji, co oznacza, że aukcję elektroniczną
poprzedzają czynności badania i oceny ofert, których wynik pozwala na ułożenie
swoistej listy rankingowej ofert niepodlegających odrzuceniu.
2) minimalnych
wartościach postąpień składanych w toku aukcji elektronicznej, W przypadku
wyłącznego kryterium ceny informacja zamawiającego sprowadzać się będzie zawsze
do wskazania minimalnej kwoty postąpienia rozumianej jako konkretna liczba albo
procent ceny oferty.
3) terminie
otwarcia aukcji elektronicznej
4) terminie i warunkach
zamknięcia aukcji elektronicznej
5) sposobie oceny ofert
w toku aukcji elektronicznej.
Przebieg etapu właściwego aukcji, polega na składaniu
przez wykonawców kolejnych, korzystniejszych postąpień poprawiających warunki
złożonych przez nich ofert, za pośrednictwem elektronicznego formularza
umożliwiającego wprowadzanie niezbędnych danych w trybie bezpośredniego
połączenia. Zgodnie ze stanowiskiem KIO wyrażonym w wyroku z dnia 4 września
2013 r., sygn. akt KIO 2055/13 „oferty” złożone w toku aukcji to w istocie
postąpienia – fragmenty oferty złożonej w terminie składania ofert, którymi
wykonawcy konkurują w trakcie aukcji. Tym samym nadal jest to oferta, która
została przez wykonawcę złożona w dniu składania ofert uzupełniona o nowe
elementy zmienione w toku aukcji elektroniczne. W toku aukcji elektronicznej
wykonawcom na bieżąco są przekazywane informacje o punktacji i pozycji ich
ofert, dzięki czemu mogą bezzwłocznie składać korzystniejsze oferty.
Postąpienia składane w toku aukcji muszą być opatrzone bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego, kwalifikowanego certyfikatu,
dlatego wykonawcy chcący składać postąpienia w toku aukcji, muszą takim
podpisem dysponować. Zamawiający natomiast podpisem elektronicznym dysponować
nie muszą. System aukcyjny samodzielnie weryfikuje prawidłowość podpisu
elektronicznego i tożsamość osoby podpisującej.
Kryteriami oceny ofert złożonych na etapie aukcji
elektronicznej są wyłącznie kryteria określone w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, umożliwiające automatyczną ocenę oferty bez ingerencji
zamawiającego, wskazane spośród kryteriów, na podstawie, których dokonano oceny
ofert przed otwarciem aukcji elektronicznej. Wskazana okoliczność oznacza, że powinna
zachodzić możliwość obliczenia punktacji w zakresie danego kryterium na
podstawie wzoru matematycznego. Jednakże, ustawodawca nie określił, że jedynym
kryterium oceny ofert ma stanowić cena. Zamawiający powinien jednocześnie
pamiętać o tym, że jeżeli nie wszystkie kryteria oceny ofert ustalone przez
niego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zostaną wykorzystane w
toku aukcji elektronicznej, to winien wskazać stosunek między tymi kryteriami. Oczywiście
zamawiający może również zdecydować, że tylko część z kryteriów umożliwiających
dokonanie automatycznej oceny, będzie podlegała zmianie w toku aukcji
elektronicznej.
Należy jednak bezwzględnie mieć na uwadze, że zgodnie
z art. 91b ust. 4 Pzp sposób oceny ofert w toku aukcji elektronicznej musi
uwzględniać punktację otrzymaną przed otwarciem aukcji elektronicznej. Z
praktycznego punktu widzenia, oznacza to, iż zarówno oferta pisemna, jak i
oferta składana w toku aukcji elektronicznej.
Zgodnie z art. 91b ust. 2 ustawy Pzp, zamknięcie
aukcji następuje w terminie określonym w zaproszeniu, przy czym warunki
zamknięcia muszą być określone przy odpowiednim zastosowaniu art. 80 ust. 1 pkt
1 i 2 oraz ust. 2 Pzp., poprzez wskazanie terminu i warunków zamknięcia aukcji.
Zamawiający może wskazać, iż zamknięcie aukcji nastąpi w precyzyjnie oznaczonym
terminie, tj. w określonym dniu o określonej godzinie, albo też podać, iż
zamknięcie aukcji nastąpi po bezskutecznym oczekiwaniu na kolejne postąpienie
przez okres wskazany w zaproszeniu. Zamawiający, dysponując prawem wyboru
sposobu zamknięcia licytacji, musi bez względu na wybrany sposób, wskazać w
zaproszeniu do licytacji dokładny, podany z dokładnością co do minuty moment
zamknięcia licytacji (wyrok KIO z dnia 4 lutego 2011 r., sygn. akt KIO 161/11).
Oferta wykonawcy przestaje wiązać w zakresie, w jakim złoży on korzystniejszą
ofertę w toku aukcji elektronicznej.
Po zamknięciu aukcji elektronicznej zamawiający ma
możliwość odrzucenia oferty, w szczególności - jeśli zawiera ona rażąco niską
cenę, co potwierdzi postępowanie wyjaśniające w trybie art. 90 Pzp, również
możliwe do przeprowadzenia na tym etapie. Nie należy bowiem utożsamiać
przeprowadzenia i zamknięcia aukcji elektronicznej z czynnością wyboru
najkorzystniejszej oferty. Aukcja elektroniczna winna być rozumiana, jako
dodatkowy sposób dokonywania przez zamawiającego oceny ofert złożonych w danym
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W postępowaniu, w którym
znajduje zastosowanie aukcja, ocena ofert nie kończy się bowiem po ocenie
dokonanej w tradycyjny sposób, tj. przez komisję przetargową na podstawie
złożonych w terminie ofert wykonawców. Ta ocena jest tylko pierwszym etapem, po
którym wykonawcy mogą w trakcie aukcji poprawić swoje oferty w tych aspektach,
które są przedmiotem oceny w aukcji, a zamawiający uwzględni to w całościowej
ocenie oferty. Należy też pamiętać, że wybór oferty najkorzystniejszej jest to
czynność, którą w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego utożsamia
się zasadniczo z decyzją zamawiającego (art. 91 ust. 1, art. 92 ust. 1 Pzp), a
nie automatycznym skutkiem zakończenia danego etapu postępowania. Nie można
również abstrahować od tego, że aukcja elektroniczna nie jest szczególnym
trybem udzielania zamówienia (w przeciwieństwie do licytacji elektronicznej) i
przepis art. 80 ust. 2 Pzp stosuje się przy aukcji elektronicznej jedynie
odpowiednio (art. 91 c ust. 5). Tym samym więc, po jej zakończeniu zamawiający,
stosując przepis art. 90 Pzp obowiązany jest wyjaśnić ewentualne wątpliwości co
do cen zaproponowanych w postąpieniach - w szczególności wobec oferty, która
zostałaby uznana za najkorzystniejszą. Następnie zaś, także po zamknięciu
aukcji, zamawiający powinien odrzucić ofertę (nawet najlepiej punktowana w toku
aukcji), jeśli zawarta w niej cena byłaby rażąco niska. Inne stanowisko w
powyższej kwestii prowadziłoby do zaprzeczenia celu postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, gdyż umożliwiałoby występowanie z nieuczciwymi
zachowaniami rynkowymi przez wykonawców oferujących nierealne propozycje cenowe
w trakcie aukcji elektronicznej.
Aukcja elektroniczna jest jednym z zinformatyzowanych
elementów systemu zamówień publicznych, ratio legis wprowadzenia
instrumentu aukcji odnosiło się do usprawnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego w związku z jego elektronizacją. W związku z niezbyt
optymistycznymi statystykami, korzystania z instrumentu aukcji elektroniczne w
grudniu 2009 r. Urząd Zamówień Publicznych udostępnił Platformę Aukcji
Elektronicznych, w pełni bezpłatny system aukcyjny służący do prowadzenia
aukcji elektronicznych, http://aukcje-beta.uzp.gov.pl oraz wersję
demonstracyjną, zawierającą pełne spektrum informacji odnoszących się do
przebiegu aukcji elektronicznej, http://demo.aukcje.uzp.gov.pl/. Należy pamiętać,
że pomimo iż platforma ta jest podobna do platformy licytacji elektronicznej,
to jednak jest od niej całkowicie odrębna. Jeśli masz już konto w systemie
licytacyjnym, na platformie aukcyjnej musisz zarejestrować się ponownie –
tworząc nowy login i hasło.
Wnioski:
1) aukcja elektroniczna
nie stanowi oddzielnego trybu udzielania zamówienia publicznego, może być
jednak zastosowana w przetargu ograniczonym, przetargu nieograniczonym oraz w
negocjacjach z ogłoszeniem,
2) zamawiający zaprasza
do udziału w aukcji elektronicznej wszystkich wykonawców, których oferty nie
podlegają odrzuceniu,
3) aukcja elektroniczna
jest jednoetapowa, a dla skutecznego złożenia postąpienia niezbędne jest jego
opatrzenie podpisem elektronicznym potwierdzonym aktualnym certyfikatem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz