Charakterystycznym dla umów o
zamówienia publiczne jest zakres przedmiotowy umów, który został określony w sposób
odmienny niż umowach znanych z k.c. Zgodnie z ustawą p.z.p. możliwe jest
udzielenia wykonawcy zamówienia na roboty budowlane, usługi oraz dostawy.
Pojęcia te są swoiście rozumiane w świetle przepisów ustawy, dlatego ich
omówienie jest konieczne. Przedmiot zamówienia, wszelkie dane zawarte w SIWZ
oraz ogłoszeniu o zamówieniu, muszą być tożsame na etapie
postepowania oraz w treści zawieranej finalnie umowy.
Na podstawie art. 2 pkt. 8 p.z.p.
można wskazać definicję umowy na roboty budowlane na tle prawa zamówień
publicznych. Wskazany przepis stanowi, że umowa o roboty budowlane jest umową o
wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych a także realizację
obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami
określonymi przez zamawiającego. Ustawodawca w tym samym artykule odsyła do
treści ustawy prawo budowlane[1], które
wyjaśnia użyte w art. 2 p.z.p. pojęcia i tak przez roboty budowlane
rozumie się budowę, a także prace polegające na montażu, przebudowie, remoncie
lub rozbiórce obiektu budowlanego. Także inne definicje ustawowe zawarte w art.
3 ustawy prawo budowlane stają się pomocne do zrozumienia istoty umów o roboty
budowlane. Należy wskazać iż definicja robót budowlanych wskazana przez
przepisy p.z.p. jest szersza od tej zawartej w ustawie prawo budowlane, bowiem
rozumie się przez nie także zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych oraz
realizację obiektu budowalnego. Jako roboty budowlane traktować trzeba trzy
procesy: wykonanie robót budowlanych, zaprojektowanie i wykonanie robót
budowlanych zlecone wykonawcy oraz realizację obiektu budowlanego przez osobę
trzecią, gdzie wykonawca zobowiązuje się do przekazania gotowego obiektu
budowlanego. Ostatnia sytuacja sprawia problemy interpretacyjne, biorąc pod
uwagę wykładnię gramatyczną należy uznać że trzecia część przepisu nie odnosi
się do dwóch pierwszych. Zgodnie z treścią orzeczenia Sądu Najwyższego[2] przeniesienie
własności budynku po wybudowaniu nie jest sprzedażą nieruchomości, ale stanowi
umową o roboty budowlane. Najistotniejsza w przypadku umowy o roboty budowlane
jest jej treść, zgodnie z którą ma powstać obiekt budowlany zgodny z
wymaganiami zamawiającego i przez niego opłacony.
Należy wskazać iż w obrocie
gospodarczym szeroko funkcjonują umowy o roboty budowlane, oparte na przepisach
k.c. (art. 647-658 k.c.). Zgodnie z treścią art. 647 k.c. przez umowę o roboty
budowlane rozumiemy umowę w której wykonawca zobowiązuje się do oddania
przewidzianego w umowie obiektu (wykonanego zgodnie z projektem i z
zasadami wiedzy technicznej) a inwestor zobowiązuje się do dokonania
wymaganych czynności związanych z przygotowaniem robót. W skład tych czynności
wchodzi przede wszystkim przekazanie terenu budowy, dostarczenie projektu,
odebranie obiektu oraz zapłata wynagrodzenia. Rozumienie robót budowlanych jako
treści umowy oraz obowiązku stron, nie jest tożsame w przedstawianych
przepisach. Ustawodawca kreując przepisy ustawy p.z.p.. inaczej niż ma to
miejsce w przypadku przepisów księgi trzeciej k.c., ograniczył się do
wykreowania trzech typów umów, w ramach których można wskazać podobieństwa do
umów znanych z k.c. Te ograniczenie spowodowało konieczność szerokiego
rozumienia każdego typu umów. Dodatkowo brak swobody kreowania rodzaju umów
przez strony, w zamówieniach publicznych, zmusił ustawodawcę do elastycznego
ich oznaczenia. Nie mniej jednak powstaje problem przy stosowaniu w konkretnym
przypadku przepisów które prima facie mogą wydawać się być sprzeczne.
Stanowisko w tej sprawie zajął Sąd Najwyższy[3] wskazując
korelację przepisów k.c. w odniesieniu do przepisów p.z.p. wskazując iż „
przepisy nie są ze sobą sprzeczne, zaś określenie robót budowlanych w prawie zamówień
publicznych obejmuje więcej stanów faktycznych i związanych z tym konsekwencji
prawnych, niż art. 647 k.c. dlatego, że odwołuje się do pojęć właściwych dla
ustawy - Prawo budowlane." Tak więc pozorna sprzeczność, stanowi tylko
szersze rozumienie tak samo wyrażonego pojęcia, co prowadzi do tego że w
konkretnym przypadku trzeba ocenić jaką podstawę prawną ma zawarta umowa i
zgodnie z tym ustaleniem dokonać subsumpcji do odpowiedniego stanu faktycznego.
Jednocześnie, biorąc pod uwagę regulacje k.c., należy stwierdzić, że w
pierwszej części definicji zawartej w ustawie p.z.p. (wykonanie robót
budowlanych) opisana jest sytuacja, w której generalny wykonawca zobowiązuje
się do oddania zamawiającemu (inwestorowi) obiektu. A więc są to w tej części
tożsame definicje.
Kolejnym rodzajem umów
zawartym w przepisach p.z.p. jest umowa dostawy. Zgodnie z definicją legalną
zawartą w art. 2 ust. 2 wspomnianej ustawy poprzez dostawy rozumiemy nabywanie
rzeczy, praw oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży,
dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu. Należy zaznaczyć iż ustawodawca nie
wskazał wszelkich rodzajów umów które służą nabywaniu rzeczy, praw oraz innych
dóbr, wskazane w ustawie wyliczenie ma charakter przykładowy, na co wskazuje
użyte sformułowanie „w szczególności”. Ustawodawca wskazał te rodzaje umów ze
względu na ich częste stosowanie w obrocie gospodarczym, a zapis ten nie
ogranicza w żaden sposób woli stron co do sposobu ukształtowania stosunku
prawnego. W przypadku zastosowania rodzaju umowy nazwanej w k.c., zastosowanie
znajdą przepisy regulujące i definiujące ten rodzaj umowy. Ustawodawca posłużył
się pojęciem rzeczy, które nie zostało w sposób odmienny uregulowane w
przepisach ustawy, należy więc odwołać się do definicji zawartej w przepisach
k.c. Art. 45 k.c.. wskazuje iż rzeczami są przedmioty materialne, a więc
materialne części przyrody, zarówno w stanie pierwotnym jak i przetworzonym, na
tyle wyodrębnione by być traktowane jako dobra samoistne w stosunkach
społeczno-gospodarczych. A contrario za rzeczy nie można uznać dóbr
niematerialnych takich jak utwory czy wynalazki. Cechą rzeczy jest także jej
wyodrębnienie, odrębność ta może przyjąć postać odrębności fizycznej jak i
prawnej.
Przedmiotem dostaw w rozumieniu
ustawy p.z.p. są także prawa. Przykładowo można wymienić umowę o przeniesienie
majątkowych praw autorskich[4]. Poprzez inne
dobra należy rozumieć wszelkiego rodzaju energie, które zgodnie z wyżej
przedstawioną definicją rzeczy, nie znajdują się w jej zakresie, ale stanowią
przedmiot obrotu. Przedmiotem umowy dostawy nie mogą być także rzeczy
wyłączonych z obrotu, res extra commercium. Art. 6 ust. 2 p.z.p.
przesądza, że w sytuacji gdy dostawom towarzyszą usługi instalacji lub
rozmieszczenia, należy stosować przepisy dla dostaw. Również gdy dostawom
(nabywaniu produktów) towarzyszą roboty budowlane polegające na instalacji
przedmiotu dostaw, należy stosować przepisy dla dostaw. Przepis art. 2 pkt 2
nadaje dostawom odmienne znaczenie, od ujętego w przepisach art. 605 k.c..
Kodeksowe uregulowanie umowy dostawy oznacza zobowiązanie się dostawcy do
wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczania
częściami albo periodycznie oraz zobowiązanie się odbiorcy do odebrania
tych rzeczy.
Krąg podmiotów które mogą zawrzeć
umowę dostawy nie został przez przepisy p.z.p. ograniczony tylko do producentów
(wytwórców), należy przyjąć że mogą być nimi także inne podmioty, tacy jak np.
pośrednicy. Ograniczenie kręgu wykonawców do producentów, należy uznać za czyn
nieuczciwej konkurencji ograniczający wolną konkurencję, a więc sprzeczną z
obowiązującym prawem zarówno krajowym jak i wspólnotowym. Ustawodawca kreując
trzeci rodzaj przedmiotu zamówień, usługi, posłużył się definicją negatywną. Za
usługi zgodnie art. 2 pkt. 10 p.z.p. uważa są wszelkie świadczenia, których
przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy. Doktryna wskazuje że usługami
są umowy ubezpieczenia, poręczenia i gwarancji, umowa o dzieło, przewozu
zlecenia, usługi bankowe czy też umowa komisu i agencji[5]. Usługi dzieli
się na priorytetowe i niepriorytetowe. Usługi priorytetowe zostały wymienione w
załącznikach do Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r
[6]. Rozwiązanie
takie jest zgodne z dyrektywami unijnymi nr. 2004/18/WE[7] oraz
2004/17/WE[8], określającymi
w zbliżony sposób definicję usług. Rozporządzenie wymienia enumeratywnie
rodzaje usług, a podział na usługi priorytetowe i niepriorytetowe ma charakter
dychotomiczny. Przykładowo można wskazać iż Rozporządzenie za usługi uznaje
m.in. usługi hotelarskie i restauracyjne, usługi transportu wodnego, usługi
prawnicze. Zaznaczyć trzeba że w przypadku gdy zamawiający zatrudnia prawnika
na umowę o pracę nie stosuje się przepisów ustawy p.z.p.[9].
[1] Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późn. zm.).
[4] Ustawa z
dnia 4 lutego 1994 r., o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.
1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zm).
[7] Dyrektywa
2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie
koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane,
dostawy i usługi.
[8] Dyrektywa
2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca
procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki
wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz