Cykl życia produktu, kryteria kosztów eksploatacji oraz rachunek kosztów cyklu życia.

Ponad 90 proc. przetargów publicznych w Polsce jest rozstrzyganych wyłącznie na podstawie kryterium najniższej ceny - zapowiedział w zeszłym tygodniu prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski, opowiadając się za zmianą przepisów w Prawie zamówień publicznych. Jak mówił, NIK chce, by w zamówieniach publicznych możliwe było zastosowanie kryterium najniższego kosztu. Chodzi o "analizę rachunku kosztów cyklu życia produktu" - dodał. Zadeklarował, że NIK może się włączyć w opracowanie metodyki dla tej analizy.

Należy pozytywnie ocenić wystąpienie prezesa NIK i w całej rozciągłości zgodzić się z koniecznością uwzględniania szeregu kryteriów a nie tylko jednego jakim jest najniższa cena oraz uwzględnianie tzw. cyklu życia produktu poprzez który zgodnie z definicją ustawową należy przez to rozumieć wszelkie możliwe kolejne fazy istnienia danego produktu, to jest: badanie, rozwój, projektowanie przemysłowe, produkcję, naprawę, modernizację, zmianę, utrzymanie, logistykę, szkolenie, testowanie, wycofanie i usuwanie. 

Na mocy ustawy nowelizującej prawo zamówień publicznych z dnia 12 października 2012 r., która weszła w życie 20 lutego 2013 r., do Pzp wprowadzono wskazaną wyżej definicję "cyklu życia produktu". Rachunek kosztów cyklu życia jest zagadnieniem niezwykle istotnym.  Przepisy Pzp umożliwiają oparcia decyzji dotyczących udzielenia zamówienia na rachunku kosztów cyklu życia nabywanych produktów, usług lub robót budowlanych. Cykl życia obejmuje wszystkie etapy istnienia produktu, robót budowlanych lub świadczenia usługi, od nabycia surowców lub wytworzenia zasobów do unieszkodliwienia, oczyszczenia i finalizacji. Uwzględniane koszty obejmują nie tylko bezpośrednie koszty pieniężne, lecz także zewnętrzne koszty środowiskowe, jeżeli mogą zostać określone kwotowo i zweryfikowane. Od chwili opracowania wspólnej europejskiej metodyki obliczania kosztów cyklu życia instytucje zamawiające mają obowiązek ją stosować. Pojęcie rachunku kosztów cyklu życia obejmuje wszelkie koszty w całym cyklu życia robót budowlanych, dostaw lub usług, zarówno koszty wewnętrzne (takie jak koszty projektu, produkcji, eksploatacji, konserwacji i koszty usunięcia przy wycofaniu z eksploatacji), jak i koszty zewnętrzne, o ile można je wyrazić w wartościach pieniężnych i monitorować. Na szczeblu unijnym należy opracować wspólne metodyki obliczania kosztów cyklu życia dla poszczególnych kategorii dostaw lub usług; po opracowaniu każdej tego rodzaju metodyki jej stosowanie powinno być obowiązkowe.

W zamówieniach w dziedzinie obronności kryterium cyklu życia zostało wyróżnione. Zgodnie z art. 131k ust. 1 w przypadku zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności kryteria, o których mowa w art. 91 ust. 2 lub kryteria takie, jak koszt cyklu życia produktu, rentowność, serwis posprzedażny i pomoc techniczna, bezpieczeństwo dostaw, interoperacyjność oraz właściwości operacyjne, określone w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Zagadnienie cyklu życia produktów łączy się pośrednio z kryterium kosztów eksploatacji. Zgodnie z art. 91 ust. 2 Pzp kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia.