Wykluczenie wykonawcy zalegającego z opłatami za korzystanie ze środowiska

Wykluczenie wykonawców przez zamawiającego spowodowane jest wystąpieniem okoliczności o charakterze podmiotowym, wymienionych w art. 24 Pzp. Konsekwencją wykluczenia wykonawcy z postępowania jest uznanie jego oferty za odrzuconą, tak więc oferta ta nie jest już badana pod kątem jej zgodności z opisem przedmiotu zamówienia. Pełnej ocenie w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego podlegają tylko te oferty, które nie zostały uznane za odrzucone (tj. oferty złożone przez wykonawców wykluczonych  z postępowania) lub nie zostały odrzucone. Z postępowania wyklucza się wykonawców, którzy nie spełniają warunków udziału w postępowaniu, tzw. "warunków pozytywnych", określonych przez zamawiającego w oparciu o treść art. 22 Pzp, jak również tzw. "warunków negatywnych", wynikających z przepisów art. 24 Pzp.                      

                                          

Na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 3 Pzp z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu. Zaległość w uiszczaniu podatków i opłat, których obowiązek opłacania wynika z odrębnych ustaw. Ustawodawca nie dookreślił przy tym katalogu opłat, których nieuiszczenie może skutkować wykluczeniem wykonawców. Zważając na charakter procedury przetargowej oraz na wymienienie ich łącznie z podatkami stanowiącymi daniny publicznoprawne zasadniczo należy przyjąć, że opłaty także mają mieć charakter publicznoprawny. Opłaty za korzystanie ze środowiska mieszczą się więc w dyspozycji regulacji. Uregulowania prawne dotyczące opłat za korzystanie ze środowiska można znaleźć w ustawie Prawo ochrony środowiska. Opłata za korzystanie ze środowiska ponoszona jest za:

1. wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza,
2. wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
3. pobór wód,
4. składowanie odpadów.

Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska. W przypadku opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, wynikających z eksploatacji urządzeń (przez które rozumie się niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu), opłaty te wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska.        

Zamawiający weryfikuje spełnianie tego warunku przez wykonawcę na podstawie oświadczenia i dokumentów wymienionych w wydanym na podstawie delegacji zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy, Rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane. § 3 ust. 1 Rozporządzenia wskazuje dokumenty i oświadczenia podmiotowe (negatywne), potwierdzające brak podstaw do wykluczenia wykonawcy z postępowania w okolicznościach o których mowa w art. 24 ust. 1 Pzp. Jednakże w wykazie tym w zakresie niezalegania z podatkami i opłatami wskazano wyłącznie zaświadczeń właściwego naczelnika urzędu skarbowego oraz właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzających odpowiednio, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, opłat oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne lub społeczne, lub zaświadczeń, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności, lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.

Rozporządzenie nie upoważnia zamawiającego do żądania dokumentów potwierdzających niezaleganie z opłatami za korzystanie ze środowiska czy też innymi opłatami takimi jak opłaty lokalne. 

Należy dodatkowo przytoczyć stanowisko Zespołu Arbitrów wyrażone w wyroku z 1 marca 2006 r., sygn. akt UZP/ZO/0 - 544/06 (pozostające aktualne w obowiązującym stanie prawnym) w którym wskazano, że "Jednocześnie Zespół Arbitrów nie podzielił stanowiska Zamawiającego, iż przepis art. 25 ustawy Pzp stanowi uprawnioną podstawę prawną do żądania od wykonawców dokumentu w postaci zaświadczenia właściwego dla wykonawcy urzędu gminu o niezaleganiu z płatnościami podatków lokalnych. (…). W związku z powyższym Zamawiający nie może wywodzić negatywnych skutków wobec wykonawców, opierając się na nieuprawnionych żądaniach".

A więc zgodnie z powyższym brak jest możliwości żądania od wykonawcy dokumentu poświadczającego niezaleganie z odpowiednimi opłatami wystawionego przez odpowiedni urząd marszałkowski. Dokument taki podmiot korzystający ze środowiska, uzyskałby przesyłając do Urzędu Marszałkowskiego wykazy zawierające informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wnosząc opłaty za korzystanie ze środowiska, może zwrócić się do urzędu marszałkowskiego na podstawie art. 217 § 1 i § 2 oraz art. 218 Kodeksu postępowania administracyjnego z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu z opłatami za korzystanie ze środowiska.

Jednakże, wykonawcy przystępujący do przetargu składają na podstawie Rozporządzenia oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia. A więc oświadczają także, że nie zalegają z opłatami. Jeżeli zamawiający poweźmie informację o tym, że wykonawca zalega z powyższymi płatnościami, powinien wykluczyć wykonawcę albowiem złożył on nieprawdziwe informacje (w oświadczeniu o braku podstaw do wykluczenia) mające wpływ lub mogące mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania. Procedura sprawdzania takich nieprawdziwych informacji nie jest uregulowana w ustawie Pzp, dlatego za dopuszczalne należy uznać wszelkie środki dowodowe, które rozstrzygną wątpliwości (zob. wyrok KIO UZP z 17 listopada 2010 r., KIO/UZP 2373/10).

Zamawiający powinien jednak pamiętać o tym, że uzasadnienie faktyczne wykluczenia z postępowania powinno zawierać wskazanie faktów, które zamawiający uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, dla których nie dał wiary dowodom przeciwnym. Uzasadnienie prawne powinno natomiast zawierać wyjaśnienie podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa.