sobota, 7 grudnia 2013

Termin zawarcia umowy o zamówienie publiczne


Termin zawarcia umowy szczegółowo został określony, w art. 94 pzp. Kwestia ta jest istotna ze względu na związanie stron, wynikiem przeprowadzonego postępowania. Ustawodawca w ust.1 art. 94 określił najwcześniejszy moment w którym zamawiający może zawrzeć umowę, chyba że wystąpią szczególne okoliczności wskazane w ust. 2. Terminy te zostały uzależnione od zastosowanego trybu wyłonienia najkorzystniejszej oferty oraz sposobu zawiadamiania wykonawcy, terminy te są odpowiednio dłuższe w przypadku zawiadamiania wykonawców poprzez korespondencję pocztową, oraz krótsze przy wykorzystaniu korespondencji e-mail oraz faksu.
Przesłanką skrócenia terminów w wypadku wykorzystania drugich metod warunki techniczne które pozwalają wykonawcy na szybsze zaznajomienie się z treścią zawiadomienia, zbędny jest czas przewidziany na dostarczenie informacji, gdyż adresat otrzymuje ją w czasie rzeczywistym. Na uwadze należy mieć iż przesłanie informacji w formie pisemnej nie daje gwarancji otrzymania jej w terminie. Mogą zaistnieć sytuacje, w których wykonawca dowiaduje się o wyniku postępowania po upływie terminu umożliwiającemu mu na skorzystanie ze środków ochrony prawnej. Brak wniesienia odwołania spowoduje, sytuację w której  zamawiający zawrze umowę, co uniemożliwi wniesienie odwołania po tej czynności, nawet w przypadku gdy wykonawca nie miał możliwości faktycznej skorzystania z tego środka. Zastosowanie nie znajdą przepisy art. 182 ust. 3, gdyż nie dotyczy on czynności, o których obowiązkowo zawiadamia się wykonawców[1]. Istotny jest sposób obliczania terminów wyrażonych w dniach. Co do sposobu obliczania znajdą zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego ( art.110 i nast.) a jako  zdarzenie rozpoczynające termin, prawo zamówień publicznych wskazuje czynność przesłania informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty, a więc termin jest liczony od dnia nadania informacji, a nie otrzymania jej przez adresata. Rozwiązanie to stanowi rozwiązanie różne od tego przyjętego przez przepisy Kodeksu cywilnego,  zastosowaniu których znaczenie ma termin w którym druga strona miała możliwość zapoznania się z treścią dokumentu. Różnica ta wynika ze swoistej metody zawierania umów, oraz sposobu wyłaniania kontrahenta. W przypadku nierównoczesnego wysłania powiadomienia do wszystkich wykonawców, ubiegających się o zamówienie, termin należy liczyć od dnia wysłania powiadomienia ostatniemu z nich.

Zawarcie umowy przed upływem odpowiedniego terminu, skutkować będzie jej unieważnieniem, jednakże tylko w sytuacji gdy uniemożliwi to Krajowej Izbie Odwoławczej rozpatrzenie odwołania, zanim umowa została zawarta (art. 146 ust.1 pkt.3. Zawarcie umowy nie wstrzymuje rozpoznania odwołania, jednakże umowa zawarta przed upływem ustawowego terminu, lub wydaniem orzeczenia musi zostać unieważniona jako zawarta przedwcześnie. Wskazana sytuacja nie będzie miała miejsca w przypadku spełnienia przesłanek wynikających z art.  94 ust. 2. Są to przede wszystkim okoliczności wskazujące na brak, w chwili zawierania umowy, innych wykonawców którzy mogą skutecznie ubiegać się udzielenie zamówienia. W przypadku gdy umowa dotyczy zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez ogłoszenia, w ramach dynamicznego systemu zakupów albo na podstawie umowy ramowej termin ustawowy na zawarcie umowy nie musi być zachowany, nawet gdy istnieje krąg wykonawców ubiegających się o zamówienie, którym przysługują środki ochrony prawnej. W przypadku zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez zamieszczenia ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy odwołanie będzie mogło być wnoszone po zawarciu umowy. Jeśli jednak ogłoszenie o zamiarze zawarcia umowy było publikowane, wówczas termin wniesienia odwołania rozpoczynają się od przesłania informacji o wyborze oferty. W przypadku wniesienia w tym przypadku odwołania KIO nie będzie mogła orzec unieważnienia czynności.

Zarówno zamawiający jak i wykonawca wyłoniony w wyniku przeprowadzonego postepowania, zobowiązani są do zawarcia umowy, która finalizuje to postępowanie. W przypadku uchylania się zamawiającego od spełnienie ciążącego na nim ustawowego obowiązku, wykonawcy przysługują środki ochrony prawnej przewidziane przepisami o roszczeniu o zawarcie umowy (art. 64, 70 ze zn. 2 i 70 ze zn. 3 k.c)  a ponadto przysługuje mu możliwość żądania od zamawiającego zapłaty w wysokości podwójnego wadium (w przypadku gdy było ono wymagane na etapie postępowania ) albo naprawienia szkody na podstawie art. 70 ze zn. 4 par. 2 k.c. Jeżeli wybrany wykonawca, uchyla się od zawarcia umowy zamawiającemu przysługuje roszczenie o zawarcie umowy wobec wybranego wykonawcy może on także, według swojego uznania, podjąć decyzję o wybraniu oferty kolejnej.  Jednakże zamawiającemu przysługuje tylko roszczenie o zawarcie umowy, w sytuacji gdy oferta wykonawcy uchylającego się od zawarcia umowy była jedyną ofertą niepodlegającą odrzuceniu oraz gdy cena pozostałych ofert przekracza kwotę, jaką zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia i nie zdecyduje się jej podwyższyć.  W przypadku gdy wykonawca, uchyla się od zawarcia umowy lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia umowy, wybór kolejnej oferty, nie jest poprzedzony ich ponowną oceną oraz dodatkowym postępowaniem, Ponadto zamawiający jest ograniczony w wyborze do ofert prawidłowo złożonych. Oznacza to, że zostaje wybrana oferta następna w kolejności. Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 94 ust. 2 należy uznać iż nie ma prawnych przeszkód, stojących na przeszkodzę ponawianiu wskazanej procedury w przypadku uchylania się od zawarcia umowy przez kolejnego wykonawcę.  Zamawiający powinien jednak w każdej sytuacji rozważyć efektywność takiego działania oraz ekonomiczną opłacalność, w porównaniu z dochodzeniem od wykonawcy obowiązku zawarcia umowy.

Istotne jest także zdefiniowanie uchylania się, gdyż nie jest to pojęcie tożsame z każdą odmową zawarcia umowy. Za odmowę należy uznać  każde oświadczeniem woli wyrażającym brak zgody. Będzie więc występować także tam, gdzie wybrany wykonawca odmówi podpisania umowy, wskazując na występowanie przesłanek do jej unieważnienia. Natomiast za uchylanie się jest pewną postacią odmowy, której podstawowym elementem jest bezpodstawność takiego oświadczenia woli. Uchylanie się jest świadomym działaniem lub zaniechaniem, zmierzające do bezpodstawnego nie zawarcia umowy[2].  Nie będzie więc uchylaniem się każda odmowa zawarcia umowy, która musi zostać oceniona na podstawie stanu faktycznego, oraz po rozpoznaniu sprawy. Odmowa z prawnie dopuszczalnych powodów takich jak niedopełnienie obowiązków przez drugą stronę nie będzie przesłanką do zobowiązania drugiej strony do zawarcia takiej umowy, bądź poniesienia odpowiedzialności odszkodowawczej


[1] Komentarz do art.94 ustawy - Prawo zamówień publicznych, W. Dzierżanowski, LEX, 2012
[2] Wyrok SN z dnia 26 września 2001 r., IV CKN 461/00, LEX nr 52767,

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz